Mehmet Ali Birand (9 Aralık 1941; Beyoğlu, İstanbul - 17 Ocak 2013, İstanbul), Türk gazeteci, yazar, köşe yazarı, haber sunucusu, televizyon yapımcısı. 1964 yılının Temmuz ayında Abdi İpekçi'nin vasıtasıyla Milliyet gazetesinde mesleğe başladı. Bu dönem Brüksel'e yerleşerek burada yirmi yıl yaşadı ve 1985 yılında TRT 1'de 32. Gün adlı bir aylık haber programı yapmaya başladı. Program oldukça başarılır oldu ve Birand, bu programla birlitke tanındı. 1991'de Türkiye'ye dönerek gazeteciliğe ve program sunuculuğa farklı yayın organlarında devam etti. Ayrıca hakkında çeşitli davalar açıldı. 17 Ocak 2013'te vefat etti.
İlk yılları
Mürvet ve İzzet Birand'ın oğlu olan 9 Aralık 1941 gecesi Alman Hastanesi'nde dünyaya geldi.[1] Birand'ın kökeni bir taraftan Elazığ'ın Palu ilçesine dayanmaktadır[2] ve bir taraftan Türk, bir taraftan Kürt kökenlidir.[3][4] Birand, iki yaşındayken babasını kalp krizi nedeniyle kaybetti.[1] İlkokulu Erenköy Zihnipaşa'da tamamladı ve 1955'te Galatasaray Lisesi'nde okumaya başladı. Bu okula, Dışişleri Bakanlığında "küçük bir diplomat" olan dayısının maddi yardımlarıyla gitti.[1] Liseyi 1962'te bitirdi. İstanbul Üniversitesi Filoloji Fakültesinde Fransızca bölümüne girerek eğitimini sürdürdü fakat maddi sorunlardan dolayı devam edemedi.[1]
Kariyeri
Mesleğe 1964 yılının Temmuz ayında Abdi İpekçi'nin vasıtasıyla Milliyet gazetesinde başladı. 1971'de evlendikten sonra 500 dolar maaşla Brüksel'de Milliyet için çalışmaya başladı ve burada yirmi yıl çalıştı.[1] 1974 Kıbrıs Harekatı'nın meydana gelmesiyle sürekli Washington, Atina, Strasbourg'a (Avrupa Konseyi için) gider oldu. Abdi İpekçi'den sonra kısa bir dönem Milliyet'in genel yayın yönetmenliğini yaptı.
1985 yılında TRT 1'de 32. Gün adlı bir aylık haber programı yapmaya başladı. Programda uluslararası ilişkileri ele aldı ve yabancı devlet adamlarını konuk etti. Birand, programı, Avrupa televizyonlarında gördüklerini örnek alarak ve izlediklerinden esinlenerek yaptı.[1] 32. Gün'ün beğenilmesiyle Birand, oldukça tanındı.[1] Can Dündar, Mithat Bereket, Çiğdem Anat, Ali Kırca, Deniz Arman, Cüneyt Özdemir, Rıdvan Akar, Musa Çözen, Talip Korkmaz, Sacit Baydar başta olmak üzere birçok muhabir, kameraman ve teknisyen program için çalıştı.
1986 yılında Sovyetler Birliği yetkililerini ve Milliyet'i ikna edip, Moskova'da da büro açtı. 1988'de Lübnan'ın Beka vadisindeki PKK kampında Abdullah Öcalan ile röportaj yaptı. Bu röportaj, Türkiye'de Öcalan ile yapılan ilk röportajdı ve basılması sonrası Milliyet gazetesi toplatıldı ve yayımlanması yasaklandı.[1] Daha sonraki yıllarda çeşitli belgeseller çekti.
1991 yılının Haziran ayında Birand, ailesiyle birlikte Türkiye'ye geri döndü. İstanbul'a yerleştikten sonra Milliyet'ten Sabah'a geçti ve 32. Gün programını TRT'den Show TV'ye taşıdı. Fakat 28 Şubat sonrası Sabah'tan kovuldu ve Show TV'deki programı da durduruldu. 1997'de Aydın Doğan, kendisine CNN Türk'ün kuruluşunda görev verdi ve bu dönem, Posta gazetesinde yazmaya başladı. CNN Türk'te Manşet adlı günlük siyasi bir talk show yaptı. 2005'te Kanal D Ana Haber Bülteni'nin Genel Yayın Yönetmeni ve bültenin anchor'u oldu. Ocak 2009 hem CNN Türk'ü, hem de Kanal D'nin Genel Yayın Yönetmenliğini üstlendi.
Tartışmalar
Adı, 1996-1997 yıllarında 28 Şubat sürecinde "andıç" adlı belgede geçti. TRT için 32. Gün programını hazırladığı dönemde sahtecilik ve dolandırıcılık iddiası ile hakkında açılan kamu davasından yargılandı ve hüküm giydi. Olayı ortaya çıkaran TRT Teftiş Kurulu raporunda Birand'ın kurumu uğrattığı zarar: 2 milyon Belçika Frangı, 4 milyon 650 bin İtalyan Lireti, 104.100 Fransız Frangı, 34.600 ABD Doları, 28.400 İngiliz Sterlini, 35.360 Avusturya Şilini, 1.558 Alman Markı, 310 İsviçre Frangı olarak belirlenmiştir.[5][6] Ankara 17. Asliye Ceza Mahkemesi'nin Esas 1994/1315 sayılı kararıyla TRT`yi dolandırmaktan 11 ay 20 gün hapis cezası almıştır. Cezası Yargıtay tarafından da onanan Birand, TRT'nin zararını geri ödemiş ve aldığı hapis cezası paraya çevirilmiştir. Hakkında aynı suçtan açılan ikinci bir davada, mahkemece suçu sabit görülmekle birlikte zaman aşımı nedeniyle dava düşmüştür.[5][6]
Kişisel hayatı ve ölümü
Milliyet'te çalışırken karşılaştığı Cemre ile evlendi ve evli çift, evlilik sonrası Brüksel'e giderek burada yirmi yıl yaşadı. Çiftin Umur Ali adında bir oğlu oldu. Birand ayrıca Fransızca ve İngilizce bilmekteydi ve aynı zamanda Belçika vatandaşıydı.[5]
Bir süre önce pankreas kanserine yakalanan Mehmet Ali Birand, hastalığı ile ilgili bir seri ameliyat geçirmiş ve kemoterapi görmüştü[7]. Tedavisinin bir parçası olarak safra kesesindeki stentlerin değiştirilmesi için gittiği İstanbul Amerikan Hastanesi'nde yapılan ameliyat sonrasında 17 Ocak 2013 tarihinde yoğun bakımda hayatını yitirmiştir. Sabah saatlerinde medya tarafından verilen ölüm haberi, oğlu ve tedavi gördüğü hastane tarafından yalanlanmış ve Birand'ın yoğun bakım altında olduğu açıklanmıştır.[8] Ancak oğlu Umur Birand saat 19.00'a doğru yaptığı basın açıklaması ile Birand'ın, 18.29 sıralarında vefat ettiğini açıklamıştır.[9][10]
TV programları
- 1985-1992: 32. Gün (TRT 1)
- 1992-1995: 32. Gün (Show TV)
- 1995: 32. Gün (atv)
- 1995: Seçim 1995 (Show TV)
- 1995-1998: 32. Gün (Show TV)
- 1999: 32. Gün (Kanal D)
- 1999-2005: 32. Gün (CNN Türk)
- 1999-2005: Manşet (CNN Türk)
- 2002: Seçim 2002 (CNN Türk)
- 2004: Seçim 2004 (CNN Türk)
- 2005-: 32. Gün (Kanal D)
- 2005-: Kanal D Ana Haber Bülteni (Kanal D)
- 2007: Seçim 2007 (Kanal D)
- 2009: Seçim 2009 (Kanal D)
- 2010-2013: 32. Gün (CNN Türk)
- 2010: Referandum 2010 (Kanal D)
- 2011: Seçim 2011 (Kanal D)
Eserleri
32. Gün 20 Yılın Perde Arkası
- 1996, Türkiye'nin Gümrük Birliği macerası (1959-1995)
- 1997, Panorama '97 CD-ROM 32. Gün Dünya'da ve Türkiye'de Yılın Olayları
- 1999, 12 Eylül: Türkiye'nin miladı
- 2000, 12 Mart: İhtilalin pençesinde demokrasi
- Emret komutanım
- 30 Sıcak gün
- Diyet: Türkiye ve Kıbrıs üzerine uluslararası pazarlıklar 1974-1980
- The Özal Bir Davanın Öyküsü, Mehmet Ali Birand, Soner Yalçın
- Türkiye'nin Büyük Avrupa Kavgası 31 Temmuz 1959'dan 17 Aralık 2004'e
- Türkiye'nin Avrupa Macerası 1959 - 1999
- Mehmet Ali Birand
- 2012, Son Darbe: 28 Şubat
)
Yalova da 10 Kasim Anma Toreni yapildi
Armutlu da yaklasik 30 yildir yapilmayan, Esenkoy ile Armutlu arasi adeta kanayan yara haline gelen tunel calismalari yeniden start aldi. 1998 yilinda ihalesi yapilan 45 kilometrelik yol da calismalar yeniden basladi.
Yalova Minibusculer Odasi Baskani Erhan Bas ve yonetim kurulu uyeleri, YTSO Yonetim Kurulu Baskani Cemil Demiryurek i ziyaret ederek, minibuscu esnafinin karsilastigi sorunlar, sektorun beklentilerini gorustu.
Gazi Mustafa Kemal Ataturk un liderliginde baslatilan ve buyuk fedakarliklarla kazanilan Kurtulus Savasinin essiz zaferi neticesinde kurulan Cumhuriyetimizin 101. kurulus yil donumunu kutlamanin gurur ve coskusunu yasiyoruz.
Belediye Fen &304;sleri Mudurlugu ekipleri sehir merkezinde calismalarini araliksiz olarak surdururken, Temizlik Isleri Mudurlugu de Park ve Bahceler Birimi ekipleri, sehir merkezinde peyzaj calismalarini surduruyor.
Kibris Kagit Sanatcilari Dernegi tarafindan duzenlenen ve Ibrahim Muteferrika Kagit Muzesinde acilisi yapilan, Biz Dogayiz (We Are Nature) sergisi, sanatseverlere sunuldu.
